420.Webinar Historische ecologie van de Nederlandse landschappen

Webinar Historische ecologie van de Nederlandse landschappen

RCE Historische ecologie van de Nederlandse landschappen: Heidevelden en stuifzanden. https://channel.royalcast.com/cultureelerfgoed/#!/cultureelerfgoed/20210325_1

4 Veenmoerassen: donderdag 27 mei
5 Beekdalen: donderdag 24 juni
6 Historische akkers: 23 september 2021
7 Duinen: 28 oktober 2021
8 Waddengebied: 25 november 2021
Heidevelden en stuifzanden, donderdag 25 maart
RCE Historische ecologie van de Nederlandse landschappen: Heidevelden en stuifzanden. https://channel.royalcast.com/cultureelerfgoed/#!/cultureelerfgoed/20210325_1
Rivierengebied, donderdag 22 april
Veenmoerassen: donderdag 27 mei
Veenmoerassen, donderdag 27 mei
Beekdalen, donderdag 24 juni
Historische akkers, 23 september
Duinen, 28 oktober
Waddengebied, 25 november
KNNV Lezing Delfland

Op donderdag 27 mei organiseerde de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een digitale lezing over de historische ecologie van de Nederlandse landschappen met de nadruk op de veenlandschappen.

Dit is de vierde in een reeks lezingen die de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) dit jaar organiseren. Tijdens acht middagen met steeds drie presentaties maken we voor tal van Nederlandse landschapstypen en ecosystemen de balans op van de stand van het historisch-landschapsecologisch onderzoek. Ook bekijken we welke mogelijkheden deze aanpak biedt voor beleid, inrichting en beheer.

Informatie en aanmelden

Tot ver in de middeleeuwen bestond meer dan de helft van ons land uit veenmoerassen. Die moerassen kenden destijds een uitzonderlijk grote ecologische en landschappelijke variatie: van de uitgestrekte open hoogvenen, via beekdalen met broekbossen en zeggenveenmoerassen tot bijzondere kalkmoerassen en uitgestrekte laagveenmoerassen achter de kust. Die variatie hing vooral af van de lokale en regionale hydrologie.

Vanaf de middeleeuwen beschikten mensen over de technieken om deze veenmoerassen op grote schaal te gaan ontginnen en om te zetten in een gevarieerd cultuurlandschap van veenakkers, veenweiden en hooilanden (waaronder ook talrijke blauwgraslanden). Daarbij ontvouwde zich zo mogelijk nog een grotere landschapsecologische variatie vanwege de talrijke gradiënten van natuurlijk, extensief en intensief gebruikt veenland, wat leidde tot een ongekende rijkdom aan flora en fauna.

De intensivering van de landbouw heeft na de Tweede Wereldoorlog veel van deze ecologische rijkdom vernietigd. De vraag tijdens het seminar van 27 mei is hoe historisch-ecologische detailkennis van veenmoerassen en veenweidegebied tot een dieper inzicht kan leiden van deze bijzondere ecosystemen en welke mogelijkheden er komende decennia zijn voor ecologisch en cultuurlandschappelijk herstel. Drie gerenommeerde veendeskundigen delen hun kennis met ons als toehoorders en gaan in debat over de relevantie van deze kennis voor de toekomstige praktijk.

Aanmelden en meer informatie
De bijeenkomst heeft online plaatsgevonden. Gelukkig hebben we de beelden nog…
https://channel.royalcast.com/cultureelerfgoed/#!/cultureelerfgoed/20210527_1

Atlas van het landschappelijk groen erfgoed van Nederland
Deze publicatie (deel 2 uit de reeks Rapportage Onderzoek Nederlands Cultuurlandschap) bevat een inventarisatie van landschappelijk groen erfgoed en licht toe wat de cultuurhistorische waarde is van bossen, houtwallen en heggen.
In deze publicatie is het onderzoek toegespitst naar landschapselementen van voor 1850 waarvan de oorspronkelijke beplanting nog in het landschap zichtbaar is. Een zeldzaamheid, want deze elementen vormen nog geen 3% van het totaal aan landschapselementen. De resultaten van het onderzoek dat 25 jaar in beslag nam, zijn terug te vinden in de kaart landschappelijk groen erfgoed. Deze publicatie bevat een toelichting op de kaart, uitleg over wat de cultuurhistorische waarde van landschappelijk groen erfgoed is, een stappenplan voor beheer, behoud en restauratie en een toelichting per provincie.

Colofon
Tekst en redactie: Bert Maes
Reeks: Rapportage Onderzoek Nederlands Cultuurlandschap, nummer 2
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, 2016
This will only partially answer your questions, but to see your maverick IDs (3 or more disagree with your ID): https://www.inaturalist.org/identifications?user_id=sarah1101&category=maverick 31
And to see your percentages of leading, supporting, and improving IDs:
https://www.inaturalist.org/identifications?user_id=sarah1101

https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2016/01/01/atlas-van-het-landschappelijk-groen-erfgoed-van-nederland
https://plantenvanhier.nl/onewebmedia/Bert%20Maes%20-%20Atlas%20landschappelijk%20groen%20erfgoed%20Nederland%202016.pdf

Behoud groen erfgoed. Plan voor het behoud van bedreigde wilde bomen en struiken in Nederland
In dit plan worden de oorzaken van de grote achteruitgang van autochtone boom- en struiksoorten verklaard en oplossingen aangedragen om het tij te keren. De publicatie maakt deel uit van de reeks Rapportage Onderzoek Nederlands Cultuurlandschap.
https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2019/01/01/behoud-groen-erfgoed
https://www.cultureelerfgoed.nl/binaries/cultureelerfgoed/documenten/publicaties/2019/01/01/behoud-groen-erfgoed/Brochure+Behoud+groen+erfgoed_LR.pdf
https://www.cultureelerfgoed.nl/publicaties/publicaties/2019/01/01/behoud-groen-erfgoed

https://podcastluisteren.nl/ep/Veldheren-1-Een-jaar-oorlog

“Uit onze groepsgesprekken en tijdens startavonden en bijeenkomsten kwam naar voren dat er veel vogels waren die helemaal niet tot broeden kwamen, dit door omstandigheden op de akkers en weides.”
Jaarverslag Weidevogels Brabant
https://brabantslandschap.docufiller.nl/docupage/view/ZHBhZzo1Njcy/3b876d402d59385cb98bb9cba22a6371#page/2%20
De resultaten van dit jaar zijn daar ook naar. Dit bleek ook uit de resultaten van dit jaar, waaronder een historisch laag aantal gevonden nesten. Vooral de kievit – Brabants meest algemene weidevogel – heeft het zwaar te verduren gehad. Na de presentatie van de hoogtepunten en resultaten van 2022 nam kievit onderzoeker Tim Visser van Wageningen University & Research het podium. Visser gaf een presentatie over de resultaten van het zenderonderzoek, landelijk uitgevoerd in 2022. Met als belangrijkste conclusie dat er onvoldoende aanbod is van goede plekken om kuikens groot te brengen. Kievitouders zijn van nature goed in het vinden van deze plekjes in de korte vegetatie met reliëf in de bodem en natte omstandigheden. Dat zij ondanks deze slimmigheid te weinig kuikens grootbrengen is veelzeggend.

Na de pauze vertelde scholeksteronderzoeker Bert Dijkstra over vijftien jaar lang onderzoek naar dak-broedende scholeksters in Assen. Extra toepasselijk omdat dit jaar uitgeroepen is tot het ‘Jaar van de scholekster’. Deze vogelsoort – die eerst veelal voor kwam in de kustgebieden en agrarisch gebied – trekt steeds meer richting het stedelijk gebied. In de steden voelt deze soort zich prima thuis op de grinddaken. Voedsel vinden ze op gazons, sportvelden en bermen, zolang die niet meer dan 50 meter van het nest af ligt. Scholeksters die op daken broeden, kennen andere uitdagingen dan scholekster op het boerenland. Dijkstra sloot zijn betoog af met de oproep aan vrijwilligers om hun kennis en kunde ook in te zetten voor scholeksters in het stedelijk gebied. Die kunnen ook wat hulp gebruiken.
https://www.brabantslandschap.nl/actueel/nieuws/jaaravond-weide-en-akkervogelbescherming-2023/

https://www.natuurpunt.be/nieuws/wat-zijn-de-belangrijkste-bloemen-voor-bijen-20230302
Onkruid aan de top
Uit onze analyses bleek dat er geen enkele uitheemse of typische sierplant in de top 25 staat. Lavendel en kattenkruid, twee sierplanten die vaak als goede bijenplanten naar voor worden geschoven, scoren niet goed en trekken beide minder dan 30 soorten aan. Dat deze planten niet in deze lijst staan, betekent niet noodzakelijk dat ze geen bijen aantrekken. Dergelijke planten trekken typisch grote aantallen algemene en niet bedreigde bijensoorten aan, zoals een aantal hommelsoorten, wilde bijensoorten als grote wolbij of kattenkruidbij en honingbijen.

Tabel 1: De 25 planten waarop in het totaal het grootste aantal verschillende bijensoorten op waargenomen werden. Deze analyse is gebaseerd op data van vrouwelijke bijen uit de database van waarnemingen.be.

De vele advieslijsten op het internet zijn dus goedbedoeld en niet perse slecht, maar slaan dus vaak de bal mis en promoten niet die planten die onze meer bedreigde bijensoorten net nodig hebben. Onze analyses tonen aan dat die topplanten bij uitstek onze inheemse (on)kruiden zijn die gewoon aanwezig kunnen zijn in gazons door wat minder frequent te maaien of in graslanden met een geschikt maaibeheer. Onze meest banale tuinplant, de paardenbloem, bleek immers met kop en schouders boven alle andere planten uit te steken. Ook andere planten die in heel wat tuinen te vinden zijn, zoals jacobskruiskruid, rode klaver, wilde peen en gewone ereprijs, staan hoog in de top 25.

Verschillende van de topplanten zijn tegelijkertijd net die planten die in veel tuinen of andere plaatsen intensief bestreden worden, kijk maar naar de nummer 1, de paardenbloem. Hetzelfde kan gezegd worden over jakobskruiskruid, onze nummer 5 in de lijst. Deze plant is giftig voor runderen en paarden, waardoor het voor veehouders en paardenliefhebbers een echte probleemplant is. Ook distels zijn erg belangrijk met akkerdistel op de 4de plaats en speerdistel (50 soorten) en kale jonker (43 soorten) net buiten de top 25. De bestrijdingsplicht voor distels is intussen weggevallen, maar toch worden de planten op veel plaatsen nog bestreden.

https://www.natuurpunt.be/nieuws/wat-zijn-de-belangrijkste-bloemen-voor-bijen-20230302

Niet Lavendel maar Paardenbloem, Knoopkruid en Wilg zijn goed voor zeldzame bijensoorten

Bekijk de uitzending van 14 maart hieronder terug:

https://www.ngpf.nl/bekijk-hier-live-het-online-symposium-over-het-belang-van-groene-gemeenten/

https://www.natuurpunt.be/nieuws/wat-zijn-de-belangrijkste-bloemen-voor-bijen-20230302

https://www.youtube.com/groningsebibliotheken

aad de bedoeling om de voordrachten in de aula op te nemen en nadien online te zetten. Dat zal dan ergens in april zijn. De parallelsessies worden niet opgenomen omdat die lokalen daar niet op voorzien zijn. Wanneer ze online staan zal dit aangekondigd worden op de Facebookpagina van de Natuurstudiedag. https://www.westvlaamsemilieufederatie.be/natuurstudiedag en wat naar beneden scrollen.

https://www.natuurpunt.be/nieuws/wat-zijn-de-belangrijkste-bloemen-voor-bijen-20230302