https://youtu.be/k57gguFm6eU?t=1238

1. De Verwonderaars | 5. Liefdewerk oud papier Luuk Nachtvlinders
   Luuk Punt kreeg stress van twitchen en raakte begeesterd door nachtvlinders, die hij nu stelselmatig monitort en zo een digitale collectie aanlegt. Natuurmusea liggen vol verborgen schatten, zoals de Van Groenendael collectie, te wachten om ontsloten te worden. Honderdduizenden Indonesische vlinders, opgevouwen in stukjes krantenpapier, worden in Naturalis bijna 90 later later één voor één uitgepakt om wetenschappelijk te worden vereeuwigd.
   De Verwonderaars | 5. Liefdewerk oud papier Luuk Nachtvlinders

2. https://www.roeg.tv/uitzending/roeg-193/

3. Zonder hulp van meerkoetkijkende burgers had bioloog Auke-Florian Hiemstra zijn onderzoek naar het
   gebruik van plastic in meerkoetnesten niet kunnen doen. Maar sommige waarnemers maken het wel heel bont. Zo voerde Bert Geelmuijen meer dan 12.000 meerkoeten in op waarneming.nl. Waarom doet hij dat in hemelsnaam?

4. De Verwonderaars | 1. De Bodem Doorgrond
   Ze zijn klein, maar doen grootse dingen voor de natuur.
   Een kwart van alle biodiversiteit op aarde leeft in de grond. Een wondere wereld vol wormen, slakken en schimmeldraden, die laborant Simone Brandt vast wil leggen in hun eigen leefgebied: de bodem. Dat bleek de aanzet tot een bioscoopfilm.
   

5. 15-minute Counts - Cristina Sevilleja in the Slovenia Workshop
   In 6th of April 2022, BCE together with Slovenia BMS did a workshop for Slovenian volunteers to encourage and continue monitoring butterflies.

   
   Cristina Sevilleja gave a talk about the 15-min Count as a new methodology to monitor butterflies everywhere in Europe. In this talk, she explained how to do 15-min counts, which app to use for doing it and the possibilities of this methodology for registering butterflies whenever is possible.

   You can read more about the 15-min count and the ButterflyCount app at https://butterfly-monitoring.net/ebms...

7. LIFE4BEST M37 Madeira - Madeira Threatened Endemic Butterflies
   Video summarising the project LIFE4BEST M37 Madeira (MTEB). Butterfly Conservation Europe has been working in partnership with Madeira Flora & Fauna to conserve three endangered butterfly species endemic in the Madeira island. Thanks to the EU’s LIFE4BEST funding programme for its Overseas Regions, funded this project from 2021 to 2022. Key outputs of the project are the production of Action Plans for each butterfly which will hopefully guide future conservation action on Madeira and the development of the Madeira Butterfly Monitoring Scheme to know more the conservation status of these threatened species.
   
   You can download the identification Field Guide to the butterflies of Madeira on pdf:
   - English: https://butterfly-monitoring.net/site...
   - Portuguese: https://butterfly-monitoring.net/site...

8. Laufen meeting eBMS 2022 - BCE 02/12/2022
   Second day of the Laufen meeting 2022, on Friday 2nd of December 2023. This video is the recorded online meeting where you can watch the sessions done during the day with different presentations and talks.

   You can find the pdf of the presentations on the BCE website - Laufen 2022
   https://www.vlinderstichting.nl/butte...
   

9. Butterfly Indicators- Chris van Swaay in the Slovenia Workshop
   

   In 6th of April 2022, BCE together with Slovenia BMS did a workshop for Slovenian volunteers to encourage and continue monitoring butterflies.

   Chris van Swaay gave a talk about butterfly indicators produced by eBMS (European Butterfly Monitoring Scheme) and BCE. In this talk, he explained how the data collected in the thousand of different transects in Europe is processed for calculating the butterfly indicators of Europe and from them the selected species for different type of Indicators, like the Butterfly Grassland Indicator.

   You can download the Technical Report- Butterfly Indicators 1990 - 2018 from which Chris based his presentation in the following link: https://butterfly-monitoring.net/site...

   For more information, questions or doubt contact to info@bc-europe.e

10. OOGTV Groeten uit Groeningen afl 6: Drentsche Aa
    In deze zesde aflevering van Groeten uit Groeningen zitten we in het Nationaal Park Drentsche Aa. We bezoeken één van de ambassadeursprojecten van Groeningen, het Voedselbos in Glimmen waar ze niet alledaagse planten kweken/laten groeien. Ook zien we hoe het voormalig grasland van Land van Ons in drie jaar tijd is veranderd in een akkerland met veel diversiteit aan gewassen. En we krijgen een uitgebreide rondleiding op het Waterbedrijf Groningen in de Punt. Want ons drinkwater, dat komt uit de Drentsche Aa.

se: https://butterfly-monitoring.net/site...

https://sggroningen.nl/lezing-serie/kenniscafe-groningen
https://sggroningen.nl/evenement/waterstof-belofte-hype?language_content_entity=und

Kun je niet live in de zaal aanwezig zijn? Volg dan hieronder de livestream.

Waterstof speelt een belangrijke rol in de energietransitie. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen noemde waterstof een ‘mogelijke gamechanger voor Europa’ in haar meest recente Europese State of the Union. Door de huidige energiecrisis wordt er groots ingezet op de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen. Bovendien moeten in 2050 alle woningen in Nederland van het aardgas af zijn. Omdat zonne- en windenergie lastig opgeslagen kunnen worden, lijken dat (nog) geen geschikte alternatieven. Waterstof is anders: een unieke eigenschap van de deeltjes maakt dat waterstof energie kan opslaan en transporteren. De eerste bussen en auto’s rijden al op waterstof, maar nu worden er ook op grotere schaal stappen gezet met de bouw van bijvoorbeeld waterstoffabrieken. De energietransitie is in volle gang. Om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen zoomen we tijdens dit Kenniscafé in op waterstof. Wat is het geheim van dit kleine molecuul bestaande uit twee waterstofatomen (H2)? Welke plek heeft waterstof tussen alle andere vormen van energiewinning? Hoe werkt het eigenlijk? En hoe kan het dat Noord-Nederland de eerste erkende Hydrogen Valley is? Wat betekent dat?

Kenniscafé: Waterstof: belofte of hype? from Forum Groningen on Vimeo.

In dit Kenniscafé gaat moderator Ruth Koops van ‘t Jagt in gesprek met assistant professor Omgevingspsychologie Goda Perlaviciute, directeur Entrance en lector Waterstoftoepassingen Jan-Jaap Aué, adjunct hoogleraar Milieukunde Machteld van den Broek en adviseur economie en energie Peter Perey.

In het Kenniscafé praten we elke maand met Groningse wetenschappers en onderzoekers over actuele thema's. Het Kenniscafé wordt georganiseerd i.s.m. Science LinX en Forum Groningen en wordt ondersteund door het Akkoord van Groningen.

Illustratie en animatie: Yvette Compaijen

https://sggroningen.nl/lezing-serie/kenniscafe-groningen
https://sggroningen.nl/evenement/waterstof-belofte-hype?language_content_entity=und

https://www.rivierparkmaasvallei.eu/sites/default/files/2101005_maasinbeeld.pdf

Dit was Maas in Beeld
Publicatie onderzoek Maas in Beeld
Lees hier digitaal de bijhorende publicatie Maas in Beeld. Deze publicatie is ook beschikbaar in een Engelse vertaling.

Of lees hier het samenvattende nieuwsbericht.de naar aanleiding van recente onderzoeken langs de Grensmaas in de laatste jaren organiseert Maas in Beeld samen met Vlaamse en Nederlandse partners op vrijdag 21 mei om 10u een webinar.

Het webinar zal worden uitgezonden via de volgende site van “Rivierpark Maasvallei”: www.rivierparkmaasvallei.eu/nl/maasinbeeldsymposium

U kunt vanaf 10 uur aanhaken zonder aanmelding vooraf. De excursies zijn helaas volgeboekt.

https://www.rivierparkmaasvallei.eu/nl/maasinbeeldsymposium

https://www.rivierparkmaasvallei.eu/sites/default/files/maas_in_beeld_brochure_08_voor_website.pdf

https://www.rivierparkmaasvallei.eu/sites/default/files/2101005_maasinbeeld.pdf

allel langs hoofdwatergang Koitersloot,
Hendrik de Vriesgraft en Roegebostocht. Daarnaast Merodegraft
https://geo.noorderzijlvest.nl/Geoweb/index.html?viewer=Waterschapskaart.Waterschapskaart
RoegebosSloot, KoiterSloot (bij Oude Heldtocht en Oude GrieteTocht, GrieteTocht, MErodeGraft, RoegeBosTocht, OUde Held TOcht, KliefDiep
https://geo.noorderzijlvest.nl/Geoweb/index.html?viewer=Waterschapskaart.Waterschapskaart

Kennisuur De ene braam is de andere niet

https://www.natuurkennis.nl/activiteiten/workshops/archief/
Het wordt tijd voor eerherstel van de braam in Nederland. Op dit moment is de eerste associatie met de soort: het is dè indicator van verslechtering van natuur in Nederland, veroorzaakt door een overdaad aan stikstof. Maar wat we ons niet beseffen. Nederland is een Bramenland, met meer dan 220 verschillende soorten! Door de klimatologische ligging van Nederland zijn bramen echter vanouds prominent aanwezig in grote delen van ons landschap.
De grote soortenrijkdom van bramen gaat samen met een brede variatie aan specifieke groeiplaatsen en iedere regio heeft zijn eigen palet aan soorten. Onder de bramen gaan ook soorten schuil die karakteristiek zijn voor oude bossen en cultuurlandschappen. Het zijn dus lang niet altijd de ‘ecologische rampen’ waarvoor ze versleten worden.

In dit OBN Kennisuur vertelt Rienk-Jan Bijlsma van Wageningen UR over de soortenrijkdom en de ecologie van de diverse soorten bramen in het landschap. Daarbij gaat hij ook in op hoe je braamsoorten en ‘verbraming’ kan gebruiken als indicatoren voor goede en minder goede natuurkwaliteit, wat de oorzaken zijn van bramendominanties en wat je kan doen als bramen een probleem vormen.

OBN Kennisuur is de nieuwe serie gratis webinars van OBN Natuurkennis. Elke maand brengen we de theorie en praktijk van een natuurkennisonderwerp samen in een online sessie, waarbij we experts aan het woord laten. Uiteraard is er tijdens het webinar ook ruimte voor interactie. De webinars zijn voor beheerders en beleidsmakers die zich bezighouden met natuurherstel. Deelname is gratis.

De serie start in maart 2023 en vindt maandelijks plaats, op een donderdagmiddag van 16.00 tot 17.00 uur.

1. 
   OBN Webinar Ecologisch Assessment: Biotische kwaliteit
   

   08-12-2022
   
   
   

2. 
   OBN Webinar Ecologisch Assessment: Vergroten van dynamiek in natuurbeheer
   

   01-12-2022
   
   
   

3. 
   OBN Webinar Ecologisch Assessment: Aanpak exoten
   

   17-11-2022
   
   
   

4. 
   Veldworkshop Beheer en Effectiviteit van Vogelakkers 16-06
   

   16-06-2022
   
   
   

5. 
   Veldworkshop Beheer en Effectiviteit van Vogelakkers
   

   14-06-2022
   
   
   

6. 
   Workshop beheerders laagveen
   

   25-02-2022
   
   
   

7. 
   Workshop beheerders duin en kustzone
   

   25-02-2022
   
   
   

8. 
   Workshop Platform, Adviescommissie en Stuurgroep (op uitnodiging)
   

   24-02-2022
   
   
   

9. 
   Workshop beheerders zandlandschap
   

   23-02-2022
   
   
   

10. 
    Workshop voor provinciale medewerkers - ochtend
    

    22-02-2022
    
    
    

11. 
    Workshop voor provinciale medewerkers - middag
    

    22-02-2022
    
    
    

12. 
    Bijeenkomst vis in uiterwaardwateren
    

    12-11-2021
    
    
    

13. 
    Verbinding in het landschap
    

    02-11-2021
    
    
    

14. 
    OBN Webinar: Plastic in Rivieren
    

    28-09-2021
    
    
    

15. 
    OBN Webinar Ecologisch Assessment: Versnippering/connectiviteit
    

    14-09-2021
    
    
    

16. 
    OBN Webinar Ecologisch Assessment: Input van nutriënten
    

    22-06-2021
    
    
    

17. 
    OBN webinar Stikstof en voedselkwaliteit: wat weten we en wat kunnen we verwachten?
    

    16-06-2021
    
    
    

18. 
    OBN Webinar Natte Dooradering: biodiversiteit in sloten veenweidegebied
    

    15-06-2021
    
    
    

19. 
    OBN Webinar Ecologisch Assessment: Eco-hydrologisch herstel
    

    08-06-2021
    
    
    

20. 
    OBN Webinar Hydrologisch herstel van beekdalvenen door vernatting
    

    01-06-2021
    
    
    

21. 
    OBN Webinar Bevloeiing als beheermaatregel voor behoud en herstel van basenrijke trilvenen
    

    18-05-2021
    
    
    

22. 
    OBN webinar Herstel konijnenpopulaties in de duinen
    

    15-12-2020
    
    
    

23. 
    OBN-Workshop Invloed nutriëntenrijk grondwater op kwelafhankelijke ecosystemen
    

    14-12-2020
    
    
    

24. 
    OBN webinar: Ontwikkel ooibossen met de afwegingstool
    

    11-12-2020
    
    
    

25. 
    Biodiversiteit of CO2-fabriek? Webinar over herstel en beheer van Beekdalvenen
    

    10-12-2020
    
    
    

26. 
    OBN webinar: Begrazing kalkarme duinen
    

    03-12-2020
    
    
    

27. 
    OBN webinar: Oude droge heide
    

    26-11-2020
    
    
    

28. 
    Kennisbijeenkomst Tegengaan van pitrus in weidevogelgraslanden
    

    26-02-2020
    
    
    

29. 
    Bijeenkomst Cultuurlandschap
    

    27-09-2019
    
    
    

30. 
    Veldbijeenkomst akkerbeheer
    

    20-09-2019
    
    
    

31. 
    Veldcursus ecohydrologische systeemanalyse in beekdallandschappen
    

    04-06-2019
    
    
    

32. 
    Presentatie OBN onderzoek bos-heideveentjes
    

    19-02-2019
    
    
    

33. 
    Kennisdag Steenmeel als herstelmaatregel
    

    18-02-2019
    
    
    

34. 
    Workshop Herstel Grijze duinen door reactiveren kleinschalige dynamiek
    

    30-05-2018
    
    
    

35. 
    Bijeenkomst 'Vis in uiterwaarden'
    

    16-03-2018
    
    
    

36. 
    Workshop Zwarte specht
    

    26-01-2018
    
    
    

37. 
    Presentatie resultaten OBN onderzoek herstel kwelmilieus langs de Terrassenmaas
    

    22-01-2018
    
    
    

38. 
    Beheerdersdag
    

    29-09-2017
    
    
    

39. 
    Discussiebijeenkomst ‘Evidence based’ werken in natuurbeheer
    

    22-06-2017
    
    
    

https://www.natuurkennis.nl/activiteiten/workshops/archief/

Het programma
Zoöperaties
Na twee nummers van de Kift vertelde Klaas Kuitenbrouwer over zoöperaties: Samenwerkingsvormen tussen alle levensvormen. In de oude economie is de natuur dienstbaar aan de economie omdat de natuur vooral als leverancier van grondstoffen en diensten wordt gezien, die wij als mens naar eigen goeddunken kunnen gebruiken. Door te werken met beelden, zoals een donuteconomie, proberen mensen die nu om te draaien in de richting van een economie die binnen de kaders van de natuur kan opereren. Maar eigenlijk moeten we het verschil opheffen. Dan verandert niet alleen ons natuurbeeld, maar ook ons mensbeeld. En in economische zin betekent dat niet dat het één dienstbaar is aan het ander, maar dat we leren samenwerken. Om het bedrijfsmatig uit te werken is gekozen voor het model van de ‘business observer’. Iemand die aan een organisatie wordt toegevoegd, overal bij mag zitten, toegang heeft tot alle stukken en zich overal mee mag bemoeien. In een ZOÖP wordt zo iemand een ‘spreker voor de levenden’ genoemd. De eerste ervaringen met de eerste ZOÖP Het Nieuwe Instituut zijn positief: er gaat een aantal dingen mis maar daarvan wordt geleerd en de sfeer is positief. De Ceuvel in Amsterdam en Bodemzicht in Nijmegen volgen binnenkort.

Groenkijkers
Sanne Rovers vertelde over de documentaire ‘Groenkijkers’ die ze aan het maken is. In de film draait het om waarnemers die zich, elk op eigen wijze, bemoeien met de natuur. Via het waarnemen wordt de relatie met natuur gethematiseerd: sommige mensen gaan vanuit de waarnemingen in de richting van onderzoek, anderen zetten zich direct en praktisch in voor bescherming van soorten. De documentaire is nog in productie, naar verwachting is hij aan het eind van het jaar af en wordt hij begin 2024 op televisie vertoond.

Andere gesprekken om samen verder te komen
Maar behalve film, muziek en economie moeten we ook onze eigen taal verder onder de loep nemen. Noelle Aarts, hoogleraar socio-ecological interactions aan de Radboud Universiteit, liet in een mooi betoog zien dat we ook hele andere gesprekken moeten gaan voeren om samen verder te kunnen komen. Woorden doen ertoe, maar ook de setting die we kiezen om met elkaar in gesprek te gaan.

Het belang van taal
Het belang van taal keerde terug in de bijdrage van Arie Trouwborst, hoogleraar natuurbeschermingsrecht Universiteit van Tilburg. Niet alleen omdat formuleringen in het recht van groot belang zijn, maar omdat ook hier het verhaal en de context esssentieel zijn. In een presentatie met prachtige illustraties laat hij zien hoe radicaal ver het shifting baseline syndroom onze begrippen over wat ‘natuurlijk’ is, heeft opgeschoven. Zelfs binnen de natuurbescherming zijn er weinig die over de leeuw als inheemse diersoort spreken, maar het is toch van belang om te onderzoeken in hoeverre je vanuit ecologie in beeld kunt brengen wat een compleet systeem is. Want hoe minder ‘compleet’, hoe minder het functioneert. En uiteindelijk moeten we onze natuur in een gunstige staat van instandhouding brengen.

deeldeverwondering

Vanuit deze mooie tekeningen bleek het een kleine stap naar mooie bewegende beelden. Rik van der Linden noemt zichzelf een verwonderaar die met #deeldeverwondering graag reclamemaker voor de natuur wil worden. Door verwondering over natuur centraal te stellen doe je een aantal dingen tegelijk: je raakt mensen in het hart en je brengt een bepaald ontzag voor de natuur terug, dat we in de loop der jaren kwijt geraakt zijn en ons het ‘controlemodel’ bracht wat je nu overal ziet falen.

1. https://www.ivn.nl/app/uploads/sites/124/2022/09/fietsroute_over_trambaan_en_leidijk_1.pdf
   Over de brug komt u in de polder het Oude Riet. Vanaf 1980 komen in het kader van de inrichting
   van de Ecologische Hoofdstructuur (nu: Nederlands Natuurnetwerk), grote delen van deze polder in
   bezit van Staatsbosbeheer. Maar niet alles. Een aantal boeren laat zich (nog) niet uitkopen en
   daarmee moet het waterpeil laag en het systeem van afwatering in stand blijven. Via een systeem van
   stuwen wordt de waterstand in het door Staatsbosbeheer beheerde gebied hoger gehouden.
   Er is ingezet op 100% botanisch beheer. Hoge waterstand en verschraling zijn de sleutelwoorden. Het
   land wordt niet bemest, in augustus/september wordt er indien mogelijk één keer gemaaid en het
   maaisel wordt afgevoerd. Op deze manier is de polder weer grotendeels een dotterbloemhooiland
   geworden. Voor de ontginningen groeide hier vooral moerasbos (broekbos) met veel elzen en wilgen.
   Toen het veen werd ontgonnen en broekbos plaatsmaakte voor grasland kwam er een soortenrijke
   begroeiing van planten voor in de plaats die profiteerden van het beheer als hooiland. Evenals nu door
   Staatsbosbeheer werden de laaggelegen percelen hooiland pas aan het einde van de zomer
   gemaaid. Daarvoor waren en zijn ze te nat. Om die zelfde reden werden ze ook heel onregelmatig
   bemest. In de winter liepen ze regelmatig onder water. Op deze graslanden groeien fraaie planten als
   dotterbloem, koekoeksbloem, waterkruiskruid, waterdrieblad, wateraardbei, rietorchis, grote ratelaar,
   kale jonker, holpijp en noordse zegge. De dotterbloem heeft zijn naam verbonden aan deze
   graslanden. Niet alleen omdat ze hier talrijk zijn, maar ook omdat ze als eerste soort bloeit. Vanaf
   maart of soms nog eerder zijn de fraaie goudgele bloemen al te zien. Op dotterbloemweilanden
   komen weidevogels voor die van natte plekken houden: watersnip, grutto, zomertaling, kwartelkoning
   en gele kwikstaart.
   De polder bezit een uitermate hoge kwel: 3 mm per dag! Deze kwel is in belangrijke mate afkomstig
   van de Hondsrug en duizend of meer jaren onderweg. Op die weg neemt het allerlei mineralen op.
   Onder het gebied zit een gat in de keileem en potkleilaag, waardoor het water naar boven geperst
   wordt. Aan de oppervlakte wordt het zichtbaar doordat het ijzer in het kwelwater oxideert. Dat levert
   een bruine aanslag op. Op het water lijkt een oliefilm te drijven. Als je met een stok het water in
   beroering brengt valt die film in stukjes uiteen. Het zijn bacteriën die zich voeden met het ijzer. Er
   groeien planten die echt een aanwijzing geven voor de aanwezigheid van kwel: grote boterbloem,
   waterkruiskruid, paarden

2. https://www.ivn.nl/app/uploads/sites/124/2023/05/Wandeling-Leek-Tolbert-Leek.pdf

3. De tocht heeft als thema historisch van belang zijnde plaatsen met betrekking tot de turfontginning rondom Leek. De fietstocht met een lengte van 15,5 km. is geschikt voor kinderen van de basisschool (bovenbouw), met de hulp van ouder(s) of grootouder(s). Leuk én leerzaam voor op de woensdagmiddag of in het weekend.
   Tussen 1000 en 1100 zijn hier de eerste mensen komen wonen en is het achterste deel van
   deze kerk gebouwd. Op het hoogste punt van deze zandweg. In de muren van de kerk zien we
   kloostermoppen gemetseld (grote metsel stenen). In de loop van de eeuwen is er aan de kerk
   steeds bijgebouwd. Aan de andere kant van de kerk zijn nog meer grafzerken
   Vanaf 1000 en 1100 bouwde men houten hoeven (boerderijen) langs dit zandpad. Rond de
   14e
   en 15de eeuw kwamen de eerste steenhuizen. Veel later werden de houten hoeven
   vervangen en van steen gebouwd. Elke hoeve had een eigen perceel – rechthoekige lap grond,
   welke heel ver door liep het natte gebied in. Op die natte grond was moeras –
   hoogveenmoeras. Door de natte grond af te graven en te laten drogen kreeg men TURF. En
   droge turf wil wel branden in de openhaard. Zo werd voor het eerst turf gewonnen voor
   eigen gebruik.
   Hoe groot de rechthoekige percelen waren, gaan we verder
   regenwater naar beneden – richting een riviertje. Vóór 1500 was dit een héél breed rivier.
   Wilde je van Midwolde, Leek naar Roden lopen dan was daar - in de buurt van winkelcentrum
   de Liekeblom,
   slechts één plaats aanwezig om over te steken. Rond 1550 is er een kanaal gegraven.
   En nu is er heel weinig overgebleven van deze rivier ‘de Leke’……. Een greppeltje.
   Verderop in onze fietsroute komen we het kanaal en het greppel riviertje tegen.
   Wigbold sr. was een zoon van Onno van Ewsum.
   Onno leefde eind 15de eeuw (dat is vóór 1500 na Chr.) en was een van de rijkste boeren uit de
   provincie Groningen. Zij hadden hun landerijen in Middelstum, een plaats ten noorden van de stad
   Groningen. De familie woonde op de ouderlijke borg: Oldenoert.
   Wigbold had familie (een oom en tante) wonen op huize Mensinge, in Roden. Daar kwam hij
   geregeld op bezoek. Hij leerde de omgeving kennen. Hij kwam in contact met de monniken van
   Aduard, die sinds de 12de eeuw (dat is vóór 1200 na Chr.) in Ter Helle al bezig waren met de
   turfgraverij. Wat de monniken deden was niet commercieel. Zij hadden turf nodig voor de ovens om
   kloostermoppen en dakpannen te bakken, nodig voor het bouwen van kerken en stenen boerderijen.
   Wigbold sr. zag in de turfgraverij van de monniken handel zitten. Hij dacht: ,’hier kan ik geld mee
   verdienen door turf te verkopen aan de bierbrouwerijen in de stad Groningen en elders’.
   Om dat te kunnen realiseren moest hij een nieuwe borg in de buurt van het hoogveen bouwen. Een
   borg niet in het hoogveen moeras gebouwd, maar op een zand uitloper van de zandrug Vredewold,
   bij Midwolde. Zo is Nienoord ontstaan.
   https://www.ivn.nl/app/uploads/sites/124/2022/09/turf_fiets-puzzel-route_0.pdf
   https://www.ivn.nl/app/uploads/sites/124/2022/09/puzzel_met_antwoorden.pdf

4. Alle bewoningskernen liggen dus op
   deze ruggen, die overigens niet meer
   dan een tot twee meter boven de lagere
   delen van het landschap uitsteken. De
   ruggen bestaan uit keileem dat in de
   voorlaatste ijstijd, het saalien,
   Vredewold op de kaart van Theodorus Beckeringh uit 1781 ongeveer 140.000 jaar
   geleden door het landijs is afgezet.
   Dit landijs bedekte toen heel noordelijk Nederland. Na het saalien kwam een warme periode, het
   eemien. In deze periode vond overal erosie van het keileem plaats.
   Het fijne materiaal spoelde uit en een zandige bodem met veel stenen - het keizand – bleef
   achter. Tegelijk begon toen waarschijnlijk de vorming van beekdalen.
   Keizand en keileem treffen we op veel plaatsen op de ruggen in het gebied aan. Op sommige
   plaatsen ligt het dicht onder de oppervlakte. Omstreeks 80.000 jaar geleden brak de tot nu toe
   laatste ijstijd, het weichselien aan. Het landijs kwam toen niet aan dit gebied toe. Wel was het
   hier erg koud, er heerste een toendraklimaat en alleen in de zomer ontdooide een dunne laag
   van de bovengrond. Door het droge klimaat en de spaarzame begroeiing vonden verstuivingen
   plaats. Er werd op veel plaatsen zand afgezet, vooral langs de randen van beekdalen, maar ook
   hier en daar op de keileemruggen. Veel zand lag vooral bij Niekerk. De vorming van pingoruïnes vond plaats in de laatste periode van deze ijstijd. In ons gebied liggen er enkele. De
   warme periode na de laatste ijstijd wordt het holoceen genoemd.
   b. De invloed van de zee
   Toen de ijstijd afliep en het water weer begon te stromen, werden de beekdalen verder
   uitgediept.
   In ons gebied gaat het dan om het dal van de Oude Riet. Met het warmer worden van het klimaat
   steeg ook de zeespiegel. De begroeiing veranderde geleidelijk van een open landschap met
   berken en dennen naar bos met eiken en linden. Met het stijgen van de grondwaterspiegel en
   het vochtiger worden van het klimaat kwam veenvorming op gang. Eerst alleen in laagten waarin
   water bleef staan, maar later ook in de beekdalen, die het water steeds slechter konden
   afvoeren.
   Op sommige plaatsen zijn duizenden jaren oude stammen van bomen in het veen aangetroffen,
   evenals hoornpitten van oerossen en botten van bevers. Het zijn getuigen van de wildernis die
   hier toen was.
   https://www.ivn.nl/app/uploads/sites/124/2022/09/tussen_vredewold_en_langewold_0.pdf

5. Electric Vehicles (EV) are a 'disruptive' technology. They are 5-10 times more energy efficient than internal combustion engine vehicles (ICEV), 5 to 10 times cheaper to maintain, and 5-10 times cheaper to 'fill up'. EVs are still expensive because the batteries are expensive. But as soon as the sticker price of EVs get anywhere close to ICEVs the mass migration from ICEV to EVs will begin. Following the cost curve of electricity storage (batteries) we can deduce that the mass migration from gasoline cars to electric cars will start around 2020.

   I expect the last commercial gasoline-powered car to be produced around 2030.

6. In this virtual plenary presentation during the CSG East 2021 Annual Meeting, Tony Seba -- Author, Educator and Co-Founder of RethinkX -- discusses how technology disruption and business model
   innovation will make the 2020s the most disruptive decade in history for energy, transportation, food, agriculture, materials, and information -- with dramatic implications for geopolitics, the environment, and humanity. Seba also addresses choices that can help lead to a more equitable, healthy, resilient, and stable society.

8. https://www.vlinderstichting.nl/service-en-vragen/tijdschrift

10. De NMV organiseert sinds voorjaar 2021 diverse digitale lezingen. Sommige zijn nu toegvoegd:
    Lezing over Alles over paddenstoelen (door Aldert Gutter): voorpagina.
    Lezing over bioluminescentie (door Quincy Holzapfel): lichtgevende paddenstoelen.
    Lezing over communicatie tussen planten en schimmels (door Pierre de Wit): Wood-Wide Web.
    Lezing over fylogenetische bomen (door Quincy Holzapfel): moleculaire taxonomie.
    Lezing over paddenstoelenfotografie (door Aldert Gutter): paddenstoelenfotografie.
    Lezing "Paddenstoelen beestig bekeken" (door Wim Veraghtert): schimmelgrazers.
    Lezing over roestschimmels (door Aad Termorshuizen): roestschimmels.
    Lezing over wildplukken (door Aldert Gutter): wildplukken.

12. In een boeiende reportage in De Groene Amsterdammer wordt de vermaarde vogelkenner Ben Koks gevolgd op excursie door het Groninger landschap. Hij is gefascineerd door het gedrag van vogels die kenmerkend zijn voor het oude #boerenland, zoals de (blauwe en grauwe) kiekendief.

    De kiekendief is volgens Koks de kanarie in de kolenmijn, de signaalvogel die verdwijnt als de #bodem verarmt en het landschap teloorgaat. Niet voor niets staat de kiekendief op de Rode lijst van Nederlandse broedvogels; een indicatie dat het slecht met ze gaat. De kiekendief attendeert ons echter niet alleen op waar het ecologisch misgaat in het boerenland, maar kan ook de weg wijzen naar een natuurrijker platteland.

    Door de stikstofcrisis staat de zoektocht naar een volhoudbare #landbouw weer volop in de belangstelling; een landbouw die in balans is met de natuur, en niet alleen voedsel maar ook biodiversiteit produceert. In die zoektocht kunnen we leren van vogels. De meeste vogels hebben, in de woorden van Koks, baat bij overgangen, combinaties. “De een wil openheid, de ander wil dichte heggen, maar allemaal hebben ze #randen nodig.”

    Als we de vogels volgen, komen we niet uit bij grote velden met Engels raaigras, maar bij kleine akkers met diverse gewassen. Waar veel kleine percelen elkaar kruisen, daar is de randlengte het grootst, en dus ook de kans dat je kiekendieven (en andere vogels) aantreft. Het zijn vaak plekken waar gemengde, agarische bedrijven voorkomen, met afwisselende kavels en gewassen. Denk bijvoorbeeld aan Vlaamse kloosters, waar trappistenmonniken nog ambachtelijke landbouw bedrijven.

    De les die deze bijzondere landbouwenclaves ons leren is volgens Koks glashelder: “de oude landbouw is gek nog niet, met zijn ruimte voor natuurlijke vijanden in plaats van pesticiden, en zijn #afwisseling van kleine akkertjes in plaats van grote lappen grond met één gewas.” Koks’ observatie wordt gestaafd door wetenschappelijke studies naar de biodiversiteit in landschappen met groenblauwe dooradering, wisselende perceelgrootte en variatie in teelten. Die is hoger dan in eenvormige landbouwlandschappen met teeltspecialisatie.

    Willen we de biodiversiteit op het boerenland laten opbloeien, dan moeten we dus een landbouw van #lappendekens stimuleren. In dit kader is het recente plan om zo’n 220.000 hectare heggen, houtwallen en natuurvriendelijke oevers aan te leggen en duurzaam te beheren cruciaal. Dit Aanvalsplan Landschap, een initiatief van natuur- en milieufederaties, provincies, waterschappen en boerenorganisaties, verdient ruimhartige ondersteuning vanuit Den Haag.

    Het Aanvalsplan is een belangrijke en serieuze stap op weg naar een landbouw van lappendekens; een (vogel)rijker cultuurlandschap, waar niet alleen voedsel wordt geproduceerd maar ook de #natuur een volwaardige plek heeft.

    Leesgierig? Check 👉 https://lnkd.in/dR8T2czy
    https://www.groene.nl/artikel/graanakkers-als-cultuursteppe